Chiều 11-3, Bộ GTVT đã chính thức có kết luận về kết quả tìm hiểu, đánh giá nguyên nhân của sự cố sập cầu treo Chu Va 6, xã Sơn Bình, huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu vào cuối tháng 2 vừa qua.
Loại trừ nguyên nhân quá tải
Theo hồ sơ thiết kế và báo cáo thẩm định, cầu Chu Va 6 thiết kế cho xe gắn máy, đoàn người đi bộ, xe súc vật kéo, tải trọng ≤ 1,5 tấn. Tải trọng rải đều tiêu chuẩn theo chiều dài cầu là 150 kg/m.
“Trong tính toán đã xét đến hệ số vượt tải là 1,4 cho thấy cầu có thể chịu tải trọng rải đều theo chiều dài cầu là 210 kg/m, tương ứng với tổng tải trọng là 11,34 tấn. Với đoàn người phân bố đều, đi không đều bước để không xảy ra cộng hưởng thì có thể chịu được số người trên cầu nhiều hơn 135 người (trung bình 60 kg/ người, không tính hệ số vượt tải”, đại diện Bộ GTVT cho hay.
Bên cạnh đó, hệ cáp chủ dùng cáp đường kính D32 xuất xứ Hàn Quốc, có khả năng chịu tải 72,4 tấn, tổng khả năng chịu lực của cáp là 148,8 tấn, gấp 4,43 lần lực kéo tính toán yêu cầu thể hiện trong hồ sơ thiết kế. Hệ neo được thiết kế có khả năng chịu lực tối thiểu 60 tấn /1 bên, tổng khả năng chịu lực là 120 tấn, gấp 3,67 lần lực kéo tính toán yêu cầu.
Bộ phận ắc neo tăng đơ theo thiết kế bằng vật liệu thép đúc, diện tích mặt cắt ngang chỗ nhỏ nhất là 50cm2. Trong hồ sơ thiết kế không chỉ rõ mác thép, tạm tính với cường độ vật liệu của thép kết cấu cầu thông thường thì có khả năng chịu lực khoảng 100 tấn /1 bên, tổng khả năng chịu lực là 200 tấn, lớn hơn khả năng chịu lực kéo tính toán yêu cầu thiết kế 6,1 lần.
Tại thời điểm xảy ra sự cố có khoảng 50 người đi trên một nửa chiều dài cầu phía bản Chu Va 6. Tính ra tải trọng rải đều dọc cầu là 111 kg/m, nhỏ hơn 150 kg/m. Như vậy, sự cố do nguyên nhân quá tải có thể loại trừ.
Liên quan đến yếu tố thi công, Bộ GTVT nhận định, cầu Chu Va 6 cơ bản thực hiện theo thiết kế về hình dáng, kích thước chính của công trình. Tại thời điểm kiểm tra không phát hiện hư hỏng, nứt vỡ ở trụ tháp cầu. Kích thước thực tế đo được ở chân tháp là 66 x 36 cm, tại mặt cắt cách chân trụ tháp 1,2m là 59x 36 cm. Các kích thước này đều lớn hơn kích thước thiết kế: tại chân trụ tháp là 50 x 30 cm, tại mặt cắt cách chân trụ tháp 1,2m là 45 x 30 cm, tại đỉnh trụ tháp là 30 x 30 cm.
Cầu Chu Va 6 bị lật do ắc neo bị chế tạo sai
Tuy nhiên, trong quá trình tháo dỡ cầu đã phát hiện bên trong thân trụ tháp cầu có ốp gạch lỗ. Sở GTVT tỉnh Lai Châu đã có báo cáo về việc này. Ban QLDA huyện Tam Đường sau khi tháo dỡ ván khuôn, do thấy bề mặt bê tông xấu, không được phẳng, để tạo thẩm mỹ cho trụ tháp cầu, đã yêu cầu nhà thầu ốp thêm hàng gạch và trát vữa tạo phẳng.
Bộ GTVT cho rằng, điều này là sai phạm, thi công trụ tháp neo không đúng yêu cầu kỹ thuật, việc ốp gạch, trát phủ ngoài trụ tháp không có trong hồ sơ thiết kế và không đúng các quy định về quản lý chất lượng công trình xây dựng hiện hành.
Ắc neo bị ăn bớt so với thiết kế
"Nguyên nhân sự cố có thể khẳng định do việc chế tạo ắc neo tăng đơ có 2 sai sót lớn là không đúng thiết kế và không tuân thủ qui trình kỹ thuật. Cụ thể, tiết diện ắc neo thực tế tại vị trí nhỏ nhất khoảng 25 cm2 chỉ bằng khoảng 50 % tiết diện chịu lực thiết kế.Và, bề mặt lỗ ắc neo tăng đơ lồi lõm, biểu hiện không được gia công chế tạo đúng yêu cầu kỹ thuật, có khả năng khi chế tạo đã sử dụng biện pháp gia nhiệt thổi thủng chiều dày. Điều này sai với chỉ dẫn kỹ thuật trong hồ sơ thuyết minh thiết kế do Tư vấn thiết kế là Công ty tư vấn công nghiệp Lào Cai lập".
Theo nhận định, việc gia nhiệt không đúng quy trình sẽ làm thay đổi tính chất cơ lý của vật liệu thép. Vết đứt ắc neo tăng đơ tại hiện trường thể hiện rõ việc phá hoại đột ngột do vật liệu hóa giòn. Đây là nguyên nhân trực tiếp gây sự cố.
Kiến nghị khởi tố vụ án lật cầu
Ngày 11-3, Bộ GTVT đã có văn bản số 2464/BGTVT-KHCN gửi Thủ tướng Chính phủ báo cáo kết quả tìm hiểu, đánh giá nguyên nhân sự cố lật mặt cầu treo Chu Va 6 xã Sơn Bình, huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu. Trong đó, Bộ GTVT kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo “Bộ Công an, UBND tỉnh Lai Châu xem xét, khởi tố vụ án để truy cứu trách nhiệm của các tổ chức và cá nhân liên quan đến sự cố lật cầu treo Chu Va 6”.
Cụ thể về xử lý trách nhiệm, Bộ GTVT kiến nghị, nhà thầu chịu trách nhiệm về nguyên nhân sự cố do thi công ắc neo tăng đơ không đúng kích thước thiết kế, công nghệ chế tạo dẫn đến không đảm bảo yêu cầu chịu tải, gây sự cố nghiêm trọng. Ngoài ra, nhà thầu còn phải chịu trách nhiệm về thi công trụ tháp không đúng hồ sơ thiết kế.
Tư vấn thiết kế phải chịu trách nhiệm về các sai sót trong Hồ sơ thiết kế, không chỉ dẫn về mác thép đúc làm ắc neo tăng đơ, không thực hiện giám sát quyền tác giả đối với một số bộ phận công trình như ắc neo tăng đơ và trụ tháp cầu, chấp thuận nghiệm thu các hạng mục công trình không đúng yêu cầu thiết kế.
Còn Tư vấn giám sát chịu trách nhiệm về việc không theo dõi, giám sát quá trình chế tạo, kiểm tra chất lượng, lắp đặt ắc neo tăng đơ dẫn đến sự cố, không kiên quyết loại bỏ những hạng mục công trình thi công không đúng thiết kế và không đảm bảo yêu cầu kỹ thuật, chấp thuận nghiệm thu các hạng mục công trình không đúng yêu cầu thiết kế.
Chủ đầu tư và Ban QLDA phải chịu trách nhiệm về việc để xảy ra sự cố nghiêm trọng trong dự án xây dựng cầu Chu Va 6.
Sáng ngày 24-2, tại xã Sơn Bình huyện Tam Đường, khi đoàn người của bản Chu Va 6 đưa tang qua cầu treo Chu Va 6 bất thình lình, cầu bị lật. Hậu quả khiến 8 người tử vong và 38 người khác bị thương.
