Ngắm những tác phẩm nghệ thuật "kỳ quặc" ở Praha

Ngày 02/08/2014 10:27 AM (GMT+7)

Đến thành phố này, du khách không khỏi ngạc nhiên trước những tác phẩm của David Černý.

Nghệ sĩ điêu khắc David Černý là một bậc thày của nghệ thuật đương đại của Cộng Hòa Séc và là tác giả của khá nhiều tác phẩm gây tranh cãi quyết liệt trong những năm qua. Ông sinh ngày 15 tháng 12 năm 1967 tại Praha. Năm 2000, Černý đạt giải thưởng  mang tên Jindřich Chalupecký - là giải thưởng thường niên dành cho những tài năng trẻ của Séc (dưới 35 tuổi).

Černý đã gây chú ý từ năm 1991 khi đã sơn chiếc xe tăng của Nga màu hồng tươi. Chiếc xe tăng này là một biểu tượng tưởng niệm chiến tranh đặt ở trung tâm Praha. Vì đài tưởng niệm các đội xe tăng Liên Xô được coi là một di tích văn hóa quốc gia, nên hành động phá rối của Černý bị coi như tội côn đồ và vì vậy nghệ sĩ bị bắt một thời gian ngắn. Tuy nhiên, sau khi đã khôi phục lại được màu xanh-ghi nguyên bản, các thành viên của cựu Hội đồng Liên bang lại sơn nó một lần nữa màu hồng. Hiện nay, chiếc xe tăng màu hồng này được trưng bày ở bảo tàng kỹ thuật quân sự tại Lešany, cách thủ đô Praha khoảng 50 km về phía nam.

Ngắm những tác phẩm nghệ thuật quot;kỳ quặcquot; ở Praha - 1
Chiếc xe tăng sơn màu hồng được trưng bày ngay cạnh cổng bảo tàng kỹ thuật quân sự tại Lešany.

Mặc dù những ý tưởng kỳ lạ của Černý thường xuyên gây tranh cãi, không thể phủ nhận một thực tế là các công trình điêu khắc của nghệ sĩ đã góp phần tạo nên một gương mặt mới đa dạng, nhiều màu sắc hơn cho thành phố cổ kính Prague, khi chúng được trưng bày ở trên nhiều đường phố. Có lẽ Černý là một trong số ít nghệ sĩ mà có khá nhiều tác phẩm được trưng bày ở nơi công cộng.

Chúng tôi có cuộc họp mặt với Černý tại “Meetfactory”. Ngay từ những giây phút đầu tiên trò chuyện, Černý đã thốt lên đầy vẻ tự hào về đứa con tinh thần này của mình: “My Baby!”. Černý tặng chúng tôi quyển sách giới thiệu các tác phẩm của ông. Chúng tôi trao đổi nhiều rất nhiều vấn đề, và vì chúng tôi làm việc về khoa học, nên chúng tôi rất quan tâm đến khía cạnh sử dụng kỹ thuật trong những tác phẩm điêu khắc của ông.

Hãy đi vòng quanh Prague để ngắm những tác phẩm nghệ thuật của Černý.

Tượng “Ngựa”

Công trình điêu khắc hoành tráng này mô tả Thánh Wenceslas chễm chệ cưỡi trên bụng ngựa, được treo lơ lửng từ trên nóc nhà. Thánh Wenceslas là vị thánh của Bohemia và là niềm tự hào dân tộc của Cộng hòa Séc. Tác phẩm điêu khắc này tuân thủ theo tất cả nguyên tắc chuẩn mực về kích thước, sự cân đối, các chi tiết khắc họa tỉ mỉ theo đúng nguyên mẫu ngoài đời. Nhưng điểm duy nhất kỳ quái là con ngựa bị lộn ngược, vì thế Thánh Wenceslas tay cầm giáo hùng dũng nhưng lại ngồi trên bụng ngựa.

Điều hết sức ngạc nhiên đối với du khách, không những là sự tồn tại của bức tượng hài hước thánh Wenceslas, mà còn là bức tượng này được đặt trong trong sảnh tòa nhà cổ kính Lucerna, cách không xa (chỉ khoảng 200 m) bức tượng nguyên bản khắc họa hình ảnh Vua Wenceslas đặt tại quảng trường thánh Wenceslas.

Ngắm những tác phẩm nghệ thuật quot;kỳ quặcquot; ở Praha - 2
Tượng “Ngựa” lộn ngược trong sảnh tòa nhà Lucerna, Praha.

Tượng đài phun nước

Quần thể tượng - đài phun nước này là tác phẩm được nhắc tới nhiều nhất của Černý và cũng có lẽ là tác phẩm được du khách chụp ảnh nhiều nhất. Nó nằm trong khuôn viên của bảo tàng Franz Kafka. Nếu đi từ trung tâm phố cổ, sau khi vượt qua cầu Charles thì rẽ sang phải và đi dọc phố Cihelná khoảng 200m là đến.

Ngắm những tác phẩm nghệ thuật quot;kỳ quặcquot; ở Praha - 3
Tượng đài phun nước ‘trong sân nhà bảo tàng Franz Kafka, Praha.

Tượng “Em bé”

Tượng ba đứa trẻ (cùng từ một khuôn mẫu) với kích thước khá lớn đang bò được làm bằng đồng. Nhưng mặt những đứa trẻ này chẳng có mắt, mũi, mồm, mà trông giống mặt của cái máy bán hàng tự động. Phần mông của những đứa trẻ được mài sáng bóng lên, do tay của nhiều du khách xoa chạm vào.

Khi rời bảo tàng Kafka và quay trở về phía cầu Charles, đi dọc bờ sông Vltava sẽ đến hòn đảo Kampa, bức tượng 3 em bé ở ngay cạnh bảo tàng Kampa.

Ngắm những tác phẩm nghệ thuật quot;kỳ quặcquot; ở Praha - 4
Tượng 3 em bé  ở cạnh bảo tàng Kampa.

Tượng “Những đứa trẻ trên tháp”

Đây là tác phẩm nổi tiếng nhất và được hoan nghênh nhiệt liệt nhất còn được gọi là “Những em bé đang bò” gồm 10 đứa trẻ bò lổm ngổm trên tòa tháp truyền hình Žižkov ở phía đông thành phố, đằng sau nhà ga xe lửa trung tâm. Chúng cũng được biết dến như là “Những đứa trẻ trên tháp”.

Theo đề nghị của thành phố Praha về việc cải tạo tháp truyền hình hình Žižkov đã nổi tiếng là xấu xí để làm nó trở thành hấp dẫn hơn, Černý đã sử dụng 10 em bé từ mẫu tượng “Em bé” (từ 1995) để trang trí tháp. Hình dạng những em bé này giống hệt 3 đứa trẻ ở gần bảo tàng Kampa (mặt giống như khe máy), chỉ có điều chúng được làm từ sợi thủy tinh. (Tượng ở bảo tàng Kampa thực tế là hình mẫu; mọi người được ngắm cận cảnh các em bé mà không phải dùng kính viễn vọng như khi ngắm tượng em bé trên tháp). Ý định ban đầu chỉ là gắn tạm thời, nhưng do các em bé đen bóng như than này được công chúng hoan nghênh nhiệt liệt, thế là chúng được gắn ở đó vĩnh viễn luôn từ 2001.

Ngắm những tác phẩm nghệ thuật quot;kỳ quặcquot; ở Praha - 5
“Những em bé đang bò” hay “Những đứa trẻ trên tháp” gắn trên  cột tháp truyền hình Žižkov.

Tượng “Đi đâu?”

Đây là tác phẩm trưng bày công cộng đầu tiên của Černý: xe Trabant (hãng ô tô nổi tiếng của Đông Đức cũ) đứng trên 4 chân. Bức tượng là một bình luận xã hội của Cerny về hiện tượng khoảng 4000 dân quốc tịch Đông Đức cũ sống ở Tiệp chờ đợi được cấp tị nạn chính trị ở sứ quán Tây Đức ở Prague năm 1989. Hàng trăm chiếc xe Trabant này bị bỏ lại sau khi họ được chấp nhận tị nạn và rời Tiệp Khắc cũ.

Bức tượng được đặt vĩ viễn từ năm 2001 trong khu vườn của đại sứ quán Đức (ĐSQ Đức) ở trong quận Malá Strana. Để thấy được bức tượng này, hãy đi ngang qua ĐSQ Đức, dọc phố Vlašská tiếp lên phía trên khoảng hơn 100m, rẽ trái vào khu sân chơi của trẻ em, rồi tiến thẳng đến chỗ tiếp cận hàng rào thì sẽ thấy bức tượng ở phía trước, cách hàng rào khoảng 100m. Hoặc là đi ngang qua khu sân đó, rẽ trái đi tiếp theo đường mòn dẫn lên tháp Petřín, dọc theo hàng rào ĐSQ khoảng 100m sẽ tiếp cận cổng sau của vườn ĐSQ, nhìn qua cổng sẽ thấy bức tượng ở trếch bên trái, cách cổng cũng khoảng chừng 100m.

Ngắm những tác phẩm nghệ thuật quot;kỳ quặcquot; ở Praha - 6
Bức tượng “Đi đâu?” trong khu vườn của đại sứ quán Đức trên phố Vlašská. (Ảnh chụp từ phía cổng sau của vườn).

Tượng “Treo thõng”

Tượng bằng đồng mô tả Sigmund Freud bất lực treo trên một tay, còn tay kia đút túi quần. Sigmund Freud là nhà thần kinh học người Áo, được coi là nhà sáng lập chuyên nghành phân tâm học. Đây là phản ứng mơ hồ của Černý cho câu hỏi liệu trí tuệ sẽ đóng vai trò gì trong thiên niên kỷ mới.

Bức tượng này hiện trong khu phố cổ (Staré Město), chìa ra từ nóc tòa nhà ở trên phố Husova nơi cắt với phố Betlemské náměsti.

Ngắm những tác phẩm nghệ thuật quot;kỳ quặcquot; ở Praha - 7
Tượng “Treo thõng” trên phố Husova trong khu phố cổ.

Tượng “Phôi thai”

Tượng được gắn trên ống thoát nước nhà hát Divadlo Na zábradlí nhân dịp kỷ niệm 50 năm thành lập nhà hát (2008). Tượng có gắn đèn bên trong nên buổi tối sẽ phát sáng.

Ngắm những tác phẩm nghệ thuật quot;kỳ quặcquot; ở Praha - 8
Tượng “Phôi thai” gắn trên ống thoát nước nhà hát Divadlo Na zábradlí.

Tượng “Trong bụng mẹ"

Bức tượng mới nhất bằng thép không gỉ cao 6 mét. Có thể thò đầu vào trong bụng bức tượng từ phía dưới để xem phim trong đó.

Bức tượng ở trên phố Dlouhá trong khu phố cổ của Praha (Staré Město). Từ quảng trường thành phố cổ, phía đối diện với  chiếc đồng hồ "Con Gà", đi dọc phố Dlouhá khoảng 100m là thấy bức tượng ở vườn hoa nhỏ nơi giao cắt mấy con phố.

Ngắm những tác phẩm nghệ thuật quot;kỳ quặcquot; ở Praha - 9
Tượng "Trong bụng mẹ” trưng bày trên phố Dlouhá trong khu phố cổ của Prague.

Tượng “Những kẻ xu nịnh”

Không cần phải thêm bất kỳ lời giải thích nào, hai bức tượng này thuộc loại nhức mắt nhất. Không những thế, đó có lẽ cũng là một đỉnh điểm về “nghệ thuật nhạo báng chính trị” của Černý. Khi trèo lên thang, phải thò đầu vào lỗ hổng (vì nếu chỉ ngó từ ngoài sẽ không thấy được) sẽ thấy một TV chiếu Václav Klaus, cựu Chủ tịch nước của Séc và Milan Knižak, cựu Giám đốc Bảo tàng quốc gia của Prague đang đút thìa cho nhau ăn trên nền nhạc lặp đi lặp lại của bài hát của Queen “chúng ta là những nhà vô địch (“We Are the Champions”).

Bức tượng này được gắn vĩnh viễn ở vườn sau của bảo tàng mỹ thuật Tương lai-Futura (ở phố Holečkova 49, quận Smíchov), cách khu phố cổ 2.5km phía tây nam, bờ bên kia dòng sông Vlstava. Khi vào thăm bảo tàng, phải đi xuống tầng hầm qua nhiều ngóc ngách, rồi chui qua cửa sổ mới ra sân được. 

Ngắm những tác phẩm nghệ thuật quot;kỳ quặcquot; ở Praha - 10
Tượng “Những kẻ xu nịnh” ở vườn sau của bảo tàng mỹ thuật Futura.

Tượng ““Đầu lâu quay”

Tượng là một chiếc đầu lâu sơn đỏ, được gắn trên khung có gắn động cơ để chiếc đầu quay vòng tròn xung quanh.

Tượng gắn trên nóc bảo tàng mỹ thuật đương đại Dox, cách trung tâm Prague 6 km, phía đông bắc.

Ngắm những tác phẩm nghệ thuật quot;kỳ quặcquot; ở Praha - 11
Tượng “Đầu lâu quay” trên nóc bảo tàng mỹ thuật Dox.

Tượng “Người ủng hộ London”

Černý đã tạo ra một tác phẩm điêu khắc mang tính biểu tượng để đánh dấu sự kiện Cộng hòa Séc tiếp quản Trung tâm Thiết kế thương gia (ở phố 52 Upper str. ở London) thành “Ngôi nhà Séc” trong suốt thời gian Olympic mùa hè ở London năm 2012. (Ngôi nhà này là nơi diễn ra các cuộc hội đàm, đêm văn hoá và các sự kiện liên quan đến các vận động viên Olympic của Cộng Hòa Séc trong cuộc thi). Trước ngôi nhà Séc là một chiếc xe buýt hai tầng màu đỏ thẫm, mà mỗi khi nó được nâng đẩy lên thì có kèm theo dòng âm thanh với những tiếng rên rỉ. Nghệ sĩ đã sử dụng chiếc xe buýt cũ có hai tầng (từ năm 1957) là chiếc xe công cộng rất thông dụng ở London, nhưng gắn thêm hai cánh tay có hệ thống thủy lực để có thể nâng đẩy chiếc xe lên.

Hiện nay chiếc xe buýt rên rỉ này được trưng bày cạnh trụ sở công ty AgroFert ở khu Chodov của Prague. Doanh nghiệp Andrej Babiš (hiện là Phó Thủ Tướng, Bộ Trưởng Bộ tài chính của Séc (từ tháng một năm 2014)) đã mua nó và đặt nó trước trụ sở công ty của mình.

Ngắm những tác phẩm nghệ thuật quot;kỳ quặcquot; ở Praha - 12
Tượng “Người ủng hộ London” cạnh trụ sở công ty AgroFert.

Tượng “Thịt”

Tác phẩm là hai chiếc xe màu đỏ bằng sợi thủy tinh mà Černý tạo dựng năm 2000. Lần đầu tiên nó được trưng bày tại bảo tàng mỹ thuật hiện đại nhân dịp Černý đạt giải thưởng mang tên Jindřich Chalupecký, hiện được gắn lên mặt tiền của tòa nhà “Meetfactory”.

Ngắm những tác phẩm nghệ thuật quot;kỳ quặcquot; ở Praha - 13
Tác phẩm “Thịt” hiện gắn trên mặt tiền của tòa nhà “Meetfactory”.

 “Meetfactory”

Ngoài những bức tượng trưng bày trên đường phố Prague, cũng khá thích thú khi đến thăm “Meetfactory” -  địa điểm nghệ thuật và văn hóa do Černý sáng lập năm 2001. Nghệ sĩ đã biến một nhà máy bỏ hoang ở phía nam của ga tàu hỏa thành một trung tâm văn hóa với các phòng trưng bày tranh, rạp chiếu phim, và cả phòng làm việc (studio) của nghệ sĩ. Tại đây cũng thường xuyên tổ chứ các buổi triển lãm tác phẩm của nhiều tác giả khác. Có lẽ đó là tác phẩm quan trọng bậc nhất đối với riêng Černý.

Tuy xa trung tâm, nhưng cũng khá dễ dàng đến đó bằng phương tiện giao thông công cộng (tàu điện, xe bus) hoặc xe đạp.

Ngắm những tác phẩm nghệ thuật quot;kỳ quặcquot; ở Praha - 14
“Meetfactory” - địa điểm nghệ thuật và văn hóa do Černý sáng lập năm 2001.

Khi hẹn gặp chúng tôi, địa điểm lựa chọn duy nhất kể cả từ phía chúng tôi và từ phía nghệ sĩ không thể là nơi nào khác ngoài Meetfactory. Ngệ sĩ là một người hết sức cởi mở và thân thiện, đôi mắt sáng, thông minh, và đặc biệt rất am hiểu về kỹ thuật hiện đại. Như nghệ sĩ miêu tả, tác phẩm “In Utero” đã được phác họa tỉ mỉ từ đầu đến cuối bằng máy tính, rồi toàn bộ đề tài sau đó được chuyển gửi đến nhà máy để thực hiện (vì làm bằng thép không gỉ). Cuối năm nay (2014) sẽ khánh thành thêm một tác phẩm ‘siêu kỹ thuật’ mới của nghệ sĩ.  

Ngắm những tác phẩm nghệ thuật quot;kỳ quặcquot; ở Praha - 15
David Černý trong buổi gặp gỡ với tác giả tại Meetfactory chiều 20 tháng 7 năm 2014.

Nhữ Hoa Kim Ngân, Prague, tháng 7 năm 2014.

Nguồn: [Tên nguồn]

Tin liên quan

Tin bài cùng chủ đề Lạ độc vui